Kabinet botst met senaat over pensioenen

Goedkeuring Tweede Kamer van grootste bezuiniging uit het regeerakkoord lijkt papyrusoverwinning

Het kabinet-Rutte 2 koerst in sneltreinvaart af op een tegenvaller van € 3 mrd. De beperking van het fiscaal aantrekkelijk sparen voor de oude dag moet deze miljarden opleveren. Het kabinet heeft de Eerste Kamer gevraagd de bezuiniging met spoed te behandelen. Daar staan alle signalen echter op rood.

De Tweede Kamer stemde voor het zomerreces in met het wetsvoorstel om werkenden minder geld belastingvrij opzij te laten zetten voor de oude dag. De staatssecretarissen Jetta Klijnsma (Sociale Zaken, PvdA) en Frans Weekers (Financiën, VVD) willen daartoe het opbouwpercentage voor het pensioen verlagen van 2,25% naar 1,75%. De Kamer ging ook akkoord met een regeling die werkenden met een inkomen tot € 100.000 toestaat iets meer geld fiscaal vriendelijk opzij te zetten, zodat zij jaarlijks 1,85% van hun pensioen kunnen opbouwen.

De goedkeuring door de Tweede Kamer van de grootste bezuiniging uit het regeerakkoord, dreigt echter een pyrrusoverwinning te worden. Alleen de coalitiepartijen VVD en PvdA stemden voor. De voltallige oppositie stemde tegen. Daarmee is de kans levensgroot dat de plannen stranden in de Eerste Kamer, waar de coalitie 30 van de 75 zetels bezet. Na een eerste schriftelijke ronde beslist de senaat vandaag of de tijd rijp is voor een plenaire behandeling van de wetsvoorstellen.

De oppositiepartijen die het kabinet eventueel aan een meerderheid in de Eerste Kamer kunnen helpen, delen een belangrijk bezwaar tegen de verlaging van het opbouwpercentage. Dat betreft de onzekerheid over wat er gebeurt met het deel van de pensioenpremie dat in de toekomst uitstijgt boven de belastingvrije opbouw. Het kabinet gaat ervan uit dat de pensioenpremies worden verlaagd. Bestuurders van pensioenfondsen, vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers, hebben echter laten weten niet van plan te zijn de premies te verlagen. Vakbondsvertegenwoordigers lopen hierin voorop. De vakbeweging heeft sowieso grote moeite met een opbouw van 1,75%. Zij streeft naar 2%.

De houding van de sociale partners heeft in de regeringscoalitie tot grote wrevel geleid. Een harde toezegging om de premies te verlagen, zou een opsteker zijn in de confrontatie met de Eerste Kamer. Dat die garantie uitblijft, maakt de oproep van VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes om de kabinetsplannen te steunen in de ogen van de oppositie in de Eerste Kamer ongeloofwaardig.

De besteding van de vrijvallende premie is niet het enige obstakel voor het kabinet. Het CDA zet hoe dan ook vraagtekens bij de verlaging van het opbouwpercentage. ‘Je haalt nu meer belastinggeld binnen, maar later minder’, zegt CDA-senator Wopke Hoekstra. De pensioenwoordvoerder doelt op de belasting die bij uitkering wordt geheven over het belastingvrij gespaarde pensioen. ‘Het kabinet doet een greep in de kas van de toekomst.’ Een ander, zeer breed gedeeld bezwaar betreft het tweede wetsvoorstel, dat regelt dat sommige werkenden tot 1,85% per jaar pensioen kunnen opbouwen. Deze zogenoemde excedentregelingen zijn te kostbaar in de uitvoering. Dat de regelingen ophouden bij een inkomen van één ton of meer, vindt het CDA bovendien een onjuiste manier van nivelleren.

‘We hebben steeds gezegd dat we er niet zijn om het kabinet in de wielen te rijden’, zegt Hoekstra. ‘Maar ik ben er somber over dat het kabinet de wetsvoorstellen zo kan aanpassen dat we ermee kunnen instemmen. Dit vereist zo’n fundamentele aanpassing, dat het de vraag is of dat kan met voorstellen die in de Eerste Kamer liggen.’

Als het kabinet de CDA-fractie niet meekrijgt, moet het op zoek naar een andere combinatie — steun van SP en PVV valt niet te verwachten. Een gelegenheidscoalitie met meerdere partijen maakt de puzzel nog lastiger. D66 staat bijvoorbeeld achter de voorgestelde fiscale verlaging van het zogeheten Witteveenkader naar 1,75%, terwijl GroenLinks zich hard maakt voor 2%.

Ruimte voor toegeeflijkheid hebben Klijnsma en Weekers niet. Hun voorstellen zitten vastgeklonken aan het sociaal akkoord. Die overeenkomst met werkgevers en werknemers is het kabinet heilig. Bij een deel van de oppositie bestaat de indruk dat de staatssecretarissen hun kaarten op het CDA hebben gezet. Hoekstra wil niet zeggen of hij met hen in gesprek is. Een mogelijk compromis is dat de opbouw voor alle inkomensgroepen naar 2% gaat. De vakbeweging krijgt haar zin en VNO-NCW scoort voor de hogere inkomens. In ruil daarvoor beloven zij het premieverschil tussen 2,25% en 2% terug te geven aan de premiebetalers.

Zo wordt tegemoetgekomen aan het CDA. Belangrijk nadeel is dat de beoogde bezuiniging ruwweg halveert. Maar misschien geldt nu: beter een half ei dan een lege dop.

(bron: FD)

Scroll naar boven